-
1 житейский
-ая; -оетормыш...ы көндәлек, көн дә була торган -
2 текущий
-
3 работать
несов., в разн. знач.эшләү -
4 безобразие
1. суродствойәмһеҙлек, шөкәтһеҙлек, килбәтһеҙлек2. сотвратительное явлениеәшәкелек, насар ҡылыҡ, тәртипһеҙлек, ҡәбәхәтлек -
5 на
I1. предлогс вин. п.при обозначении предмета, на поверхность или внешнюю сторону которого направлено действие, движение с целью расположения, размещения кого-чего-л. на нём-ға/-гә, өҫтөнә, башына2. предлогс вин. п.при указании на характер, образ действия-ға/-гә3. предлогс вин. п.при обозначении качества, меры-ға/-гә4. предлогс вин. п.при обозначении предмета, являющегося орудием действия-ға/-гә5. предлогс вин. п.при указании на количественные изменения в результате какого-л. действия-ға/-гә6. предлогс вин. п.при указании на количественную разницу, степень превосходства или недостатка-ға/-гә7. предлогс предл. п.при обозначении предмета, на поверхности которого протекает действие или находится кто-что-л.-да/-дә, өҫтөндә8. предлогс предл. п.при обозначении лиц, организаций, на которые возложено что-л.-да/-дә, өҫтөндә9. предлогс предл. п.при обозначении области, сферы, места, пространства, в которых происходит какое-л. действие или проявляется какое-л. свойство-да/-дә10. предлогс предл. п.при указании на положение, состояние-да/-дә11. предлогс предл. п.при обозначении промежутка времени-да/-дә12. предлогс вин. п.при обозначении лиц, организаций, на которые ложится ответственность, работа и т.п., за которыми что-л. закрепляется-ға/-гә, өҫтөнә, исеменә13. предлогс предл. п.при обозначении лиц, предметов, облачённных во что-л.өҫтөндә14. предлогс предл. п.при обозначении орудий действия или средств передвижения-да/-дә, менән15. предлогс предл. п.при указании на средство, с помощью которого кто-что-л. действует-да/-дә, менән16. предлогс предл. п.при обозначении вещества, которое входит в состав чего-л.-лы/-ле, эшләнгән, ҡушып (ҡатнаштырып) эшләнгән (әҙерләнгән)17. предлогс вин. п.при обозначении места, на которое направлено действие-ға/-гә18. предлогс вин. п.в знач. по направлению к, в сторону-ға/-гә табан, ҡарай, яҡҡа19. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета и т.п., с которыми соприкасаются, сталкиваются в результате движения, действия-ға/-гә20. предлогс вин. п.при указании срока, времени-ға/-гәсо дня на день — бөгөн-иртәгә, яҡын көндәрҙә, тиҙ арала, ошо арала
с минуты на минуту (с часу на час) — бына хәҙер, хәҙер-хәҙер (тип тороу)
21. предлогс вин. п.при обозначении цели, к которой направлено действие-ға/-гә, өсөн22. предлогс вин. п.при обозначении целевого назначения чего-л.-лыҡ/-лек23. предлогс вин. п.; разг.при обозначении специальности, профессии-лыҡҡа/-леккәIIчастица в знач. сказ.; разг.мә, бынана, возьми — мә, ал
-
6 круглосуточный
прил.тәүлек әйләнәһенә (буйына) барған (һуҙылған) -
7 аккуратность
ж1) ( исполнительность) пөхтәлек, төгәллек, җыйнаклык2) ( тщательность) пөхтә эшләнгәнлек, җентекле эшләнгәнлек -
8 инерция
1. ж физ.инерция2. ж перен.һүлпәнлек, дәртһеҙлек, инициативаһыҙлыҡделать по инерции — инерция буйынса (менән) эшләү, уйлап тормайынса (аңламаҫтан, аңһыҙ рәүештә) эшләү
-
9 недоработка
1. ж см. недоработать2. ж разг.изъянэшләнеп еткерелмәгән (еткерелмәй ҡалған) урын (кәмселектәр), етешһеҙлек -
10 несогласованный
1. прил.үҙ-ара килешмәй эшләнгән, килешеүһеҙ2. прил.яраштырылмаған, ярашһыҙ3. прил. грам.ярашмаған -
11 простоять
1. сов.баҫып тороу, аяҡ өҫтө тороу, булыу, тороу2. сов.пробыть в бездействиибуш тороу, тик тороу, эшләмәү3. сов.остаться без изменений в течение какого-л. временитороу, түҙеү -
12 мёртвый
1. прил.үле, йәнһеҙ2. прил.о растенияхҡоро, ҡороған3. прил. перен.һүнгән, тоноҡ4. прил. перен.йәнһеҙ, тын5. прил. перен.файҙаһыҙ, ҡулланылмай торған, бушмёртвая вода — үле һыу, терелтә торған һыу (әкиәттәрҙә)
мёртвый капитал: — 1) файҙаһыҙ ятҡан капитал
2) ҡулланылмай торған белем; мёртвая петля: — 1) сиселмәҫлек тоҡан (элмәк)
2) юғары пилотаждың бер фигураһы; мёртвая природа — йәнһеҙ тәбиғәт
мёртвый сезон — торғонлоҡ (сауҙала, сәнәғәттә)
мёртвая хватка: — 1) ысҡындырмаҫлыҡ итеп тешләү
2) эшләмәйенсә ҡалмау, тотҡан ерҙән һындырыу (өҙөп алыу); мёртвый час — көндөҙгө йоҡо сәғәте
быть на мёртвой точке — бер үк хәлдә (үҙгәрешһеҙ, һаман бер урында) булыу
-
13 невменяемость
-
14 страсть
1. ждәрт, көслө (ялҡынлы) теләк2. жсильная увлечённостьдәрт, юғары рух3. жк чему и без доп.һәүәҫ (әүәҫ) булыу, һәүәҫлек (әүәҫлек), бирелгәнлек4. жпредмет сильного увлечениямауыҡтырған нәмә, бирелеп яратҡан нәмә5. ждәртле мөхәббәт, ғишыҡ -
15 жар
м1) кызу[лык], эссе[лек]2) кызу урын, эссе урын3) разг. утлы күмер4) ( повышенная температура тела) жар, кызу5) дәрт, ашкыну•его бросает в жар и в холод — аны бер кыздыра, бер калтырата
как жар горит — ялт итеп тора, ут кебек янып тора
-
16 каптенармус
мкаптенармус (хәрби частьта азык-төлек, кием-салым, корал һәм башка инвентарьны саклау һәм биреп тору эшләрен башкаручы) -
17 простоять
сов.1) ( берникадәр вакыт) басып тору, ( берникадәр вакытны) басып үткәрү2) ( берникадәр вакыт) тик тору, туктап тору; буш тору, эшсез (эшләми) тору3) тору -
18 секретариат
ма) берәр учреждениедә оештыру-җитәкчелек яисә секретарьлык эшләрен башкаручы бүлек, органб) секретарьлар -
19 упоение
-
20 форма
ж1) ( внешнее очертание) форма, күренеш2) (устройство, структура; вид, тип чего-л.) форма, төзелеш; төр3) иск.; лит. ( жанр) форма4) лингв. форма5) (приспособление, шаблон) калып, форма6) ( образец) форма; рәвеш7) форма, форма киеме•- соблюсти форму
- 1
- 2
См. также в других словарях:
көндәлек — I. и. 1. Төрле вакыйгалар һәм үз кичерешләрең тур. даими язып барылган язмалар, шәхси характердагы язмалар; шулар өчен билгеләнгән дәфтәр 2. Өйгә бирелгән эшләрне язып бару һәм билгеләр кую өчен дәфтәр. II. КӨНДӘЛЕК – с. Һәр көн була яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хуҗалык — 1. Теге яки бу иҗтимагый төзелешнең җитештерү чаралары һәм җитештерү мөнәсәбәтләре җыелмасы, җитештерү ысулы товарлыклы х. 2. Җитештерү өчен хезмәт итә торган, экономиканы тәшкил итә торган барлык нәрсә. с. Җитештерү эшләренә бәйле х. торышы 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бетерү — 1. Нин. б. эшне төгәлләү. Азакка китереп җиткерү, туктату. Кайда да булса укуны төгәлләү 2. Юкка чыгару, юк итү. Тоту, сарыф итү (акча, азык төлек һ. б. ш. тур.). Ябу; яшәүдән, эшләүдән туктату 3. Эшләп өлгертү, җиткерү, салу (йорт, каралты һ. б … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җеп — 1. Йон, мамык, ефәк, җитен һ. б. җепселләрен бер берсенә кушып бөтерү юлы белән әзерләнгән һәм туку, бәйләү кебек эшләргә китә торган материал, эрләнмә. с. Мамык яки чүбек җебеннән бәйләнгән яки тукылган аягында җеп оек. Берничә җепне катып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
секретариат — 1. Дәүләт һәм җәмәгать оешмаларында: гомуми оештыру һәм җитәкчелек яки секретарьлык эшләрен үтәүче бүлек, орган 2. Шундый бүлектә эшләүчеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шлем — 1. иск. Металлдан эшләнгән очлы түбәле борынгы хәрби баш киеме 2. Кызыл йолдызлы, колакчынлы, муенны каплый торган махсус хәрби баш киеме (кызылармеецлар формасы) 3. Очучылар, танкистлар, спортчылар кия торган махсус баш киеме 4. Кешенең башын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аркылы — I. 1. рәв. Нәр. б. иңе, киңлеге буенча; буйны иңгә кисеп үтә торган юнәлештә 2. с. Буйны иңгә кисеп үтә торган юнәлештә беркетелгән, куелган, эшләнгән. и. Иң, киңлек аркылысы буена тиң. АРКЫЛЫ БАЛТА – Балта эшендә ырмау ясау өчен кулл. тор. корал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вакыт — 1. Философиядә: материя яшәешенең объектив формасы 2. Нәр. б. секундлар, минутлар, сәгатьләр, еллар, гасырлар һ. б. ш. белән исәпләнә торган яшәеш арасы, дәвамлылыгы. Яшәеш дәвамлылыгын үлчәү берәмлеге җирле в. белән... 3. Нин. б. эшкә, шөгыльгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
даирә — кит. 1. иск. Түгәрәк 2. Тирә юнь, чолганыш, тирәлек 3. Эшләре, профессияләре, карашлары уртак булган кешеләр төркеме 4. Берләштереп карала торган мәсьәләләр, темалар һ. б. ш. төркеме, шуларны эченә алган берәр өлкә, цикл. Норма, кагыйдә, тиешле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплы — с. 1. Эшнең нин. б. төре белән җитәкчелек итә, шул эшнең уңышлы үтәлешен тәэмин итә торган (кеше). Аерым административ бүлек яки хуҗалыкның бер тармагы белән җитәкчелек итә торган (эш, вазифа тур.) җаваплы эшкә куелган кеше. Шундый җитәкче урында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге